MAGAZINE

Editorial Vincent Hentzepeter, hoofdredacteur Klimaatopwarming mag je niet koppelen aan ‘het weer’, zoals wij dat beleven. Het heet niet voor niets ‘global warming’, wereldwijd warmt het op, wat er lokaal gebeurt, is geen goede indicator voor mondiale processen. Koude-uitbraken kunnen nog steeds in een warmer wordende wereld, maar zullen zeldzamer en minder heftig worden, terwijl hittegolven juist gewoner, langer en heter worden. Onze winters worden milder, maar eind januari werd het toch nog even koud. Er viel eindelijk weer eens sneeuw, poedersneeuw zelfs. Daar hebben we lang op moeten wachten. Na drie dagen was het weer weg, meer dan een vleugje winter was het niet. Niet te vergelijken met de cold blast in het midwesten van de VS eind januari. Trump was er als de kippen bij met zijn tweet: ‘What the hell is going on with climate change?’. Toen het in hetzelfde gebied een paar dagen later +20 was, bleef het stil. Tja, als zelfs een president het verschil tussen ‘weer’ en ‘klimaat’ niet snapt, wat moet er dan van klimaatbeleid terechtkomen in het land dat per capita het meeste uitstoot ter wereld?

Twee beurzen tijdens Nationale Watertechnologie Week De dertiende editie van Aqua Nederland Vakbeurs heeft dit jaar plaats op 19, 20 & 21 maart 2019 in Evenementenhal Gorinchem. Tegelijk wordt hier de tiende editie van de RioleringsVakdagen georganiseerd. Bezoekers kunnen beide evenementen combineren.
Easyfairs is de organisator achter Aqua Nederland Vakbeurs. De Nederlandse brancheorganisatie voor water- en milieutechnologiebedrijven ENVAQUA verzorgt net als voorgaande edities samen met Netherlands Water Partnership (NWP) en Water Alliance het seminarprogramma. Komende editie staat iedere beursdag in het teken van een thema en worden er aan de hand van de seminars weer themaroutes op de beursvloer uitgezet. De Innovatiestraat’ – nieuw in 2018 – gaat op herhaling. Deelnemers kunnen hier hun bedrijf en innovatie(s) in watertechnologie aan het publiek tonen.

Waterstof geldt als de enige schone energiebron die de economie en samenleving in alle toepassingen kan voorzien van energie en warmte. De weg naar de waterstofeconomie is echter nog niet geplaveid. De veel gebruikte methode om waterstof onder hoge druk in een tank op te slaan kent bijvoorbeeld nadelen: door het comprimeren treedt energieverlies op en er zijn veiligheidsrisico’s, hoewel die beheersbaar zijn.
H2Fuel heeft een doorbraaktechnologie ontwikkeld waarmee waterstof onder atmosferische omstandigheden in poedervorm opgeslagen kan worden en weer vrijgegeven met een uitzonderlijk hoog vrijgavepercentage, terwijl reststoffen na recycling opnieuw te gebruiken zijn.

‘Monstername is een specialisme’ Betrouwbare monstername binnen voedingsmiddelenprocessen staat of valt met de juiste procedures en de juiste middelen. Alleen dan kan het kwaliteitslaboratorium erop vertrouwen dat geconstateerde afwijkingen in het product niet veroorzaakt zijn door een verkeerd monsternameproces of een besmette monsternamekraan.
Het aantreffen van besmette monsters kan grote consequenties hebben voor producenten in de voedingsmiddelenindustrie. Het kan bijvoorbeeld leiden tot complete afkeur van de productie of blokkade van grondstoffen. Omgekeerd kunnen door het missen van besmettingen gecontamineerde partijen toch op de markt komen. Dit kan leiden tot risico’s voor de volksgezondheid met terughaalacties tot gevolg. Daarom is het belangrijk dat de monstername in de voedingsmiddelenproductie representatief, betrouwbaar en herhaalbaar plaatsvindt. Het kwaliteitscontrolelaboratorium moet erop kunnen vertrouwen dat geconstateerde afwijkingen in het product niet veroorzaakt zijn door een verkeerd monsternameproces of een besmette monsternamekraan. Hitma wijdde eind 2018 een seminar aan dit onderwerp (http://bit.ly/Hitma_Seminar).

‘Onze films zijn net legoblokjes’ De onderzoeksgroep van prof. Nieck Benes, hoogleraar ‘Films in Fluids’ aan de Universiteit Twente, ontwikkelt nieuwe membranen die werken onder extreme condities zoals hoge druk, temperatuur of zuurgraad. Veelbelovend zijn robuuste precisiemembranen met hybride lagen opgebouwd uit anorganische en organische verbindingen en holle nanobuizen. Hiermee kunnen chemische bouwstenen duurzaam geproduceerd worden.
‘De lege ruimte manipuleren, om controle uit te oefenen op de beweging van atomen en moleculen’, was de kern van Nieck Benes’ oratie als hoogleraar ‘Films in Fluids’. De 47-jarige membraantechnoloog ontwikkelt daartoe met zijn groep aan het MESA+ Instituut voor Nanotechnologie zeer dunne films, bijvoorbeeld 100 nanometer dik, die verschillende moleculen in verschillende mate tegenhouden. Behalve op basis van grootte kan die scheiding ook plaatsvinden op basis van andere moleculaire eigenschappen. Zo’n film kan bijvoorbeeld een relatief dichte structuur hebben met daarin verschillende grotere, lege ruimtes waar het ene type molecuul beter past dan het andere, en waarin groepen met een zekere affiniteit voor bepaalde moleculen aanwezig zijn. Benes werkt veel met hybride lagen die zijn opgebouwd uit anorganische en organische bouwstenen, meestal voor toepassingen onder extreme condities. Zo kunnen scheidingsprocessing zeer exact en op maat aangestuurd worden. De lagen kunnen namelijk eindeloos aangepast en gecombineerd worden. Of om met Benes te spreken: “Onze films lijken opgebouwd uit legoblokjes.”

Nieuwe labs, nieuwe chemie ECN, onderdeel van TNO, gaat flink investeren in onderzoeksinfrastructuur en testfaciliteiten. Elektrochemische conversie met groene stroom en duurzame biobrandstoffen en biochemicaliën zijn de belangrijkste focus. De nieuwe labs in beeld.
“We gaan natuurlijk niet van nul af beginnen, maar borduren voort op wat we al hebben, We hebben immers al tal van onderzoeklabs op het vlak van duurzaam technologie”, vertelt programmaleider biomassa Jaap Kiel van ‘ECN part of TNO’. Sinds april 2018 is ECN onderdeel van TNO, behalve het verzelfstandigde NRG dat met zijn kernreactor isotopen voor nucleaire geneeskunde maakt. Kiel is betrokken bij het Sustainable Biofuels Technology Lab. Dit vernieuwde lab legt de focus op transportsectoren die lastig te elektrificeren zijn, zoals de scheepvaart, de luchtvaart en het zware wegtransport. De insteek is om met de inzet van biomassa, net als in de petrochemie, tot een totale verwaarding van ruwe grondstoffen te komen.

Onderzoekers van de McGill-universiteit in de Canadese stad Montreal hebben bijzondere cellulose-nanodeeltjes ontwikkeld die de vorming van aanslag door het neerslaan van minerale zouten in watervoerende leidingen opslagsystemen voorkomen. Dit soort harde concreties, als ketelsteen, kunnen enorme schade aanrichten. De chemicaliën die nu worden ingezet om de aanslag te verwijderen bevatten vaak verbindingen met fosfor die zeer schadelijk zijn voor het leven in aquatische milieus.
De harige nanocellulose die in deze tekening in het rechtervat wordt gebruikt, voorkomt dat mineralen zich afzetten, waardoor het vat vrij blijft van aanslag. Op het linkervat daarentegen zet zich een dikke laag kalkzouten af, waardoor alles vastloopt en er op een gegeven moment nauwelijks nog water doorheen stroomt. Als anti-aanslagmiddel is geen gewone cellulose gebruikt, dit zou niets doen, omdat dit biopolymeer geen geladen functionele groepen bevat. Daarom hebben de onderzoekers met nanotechnologie negatief geladen carboxylgroepen aangebracht op cellulose nano-haren. Hierdoor kunnen positief geladen calciumionen niet langer neerslaan als onoplosbare zouten en harde lagen vormen.

De eind 2018 gehouden Franse vakbeurs Pollutec was traditiegetrouw een brede etalage van milieutechnieken. Net als in vorige edities was de aandacht voor membraanfiltratie groot. Een impressie.
Milieutechnologiefestijn Pollutec vierde met deze editie zijn veertigjarig bestaan. Aanvankelijk puur op de Franse markt gericht geniet de vakbeurs in het Franse Lyon (70.000 bezoekers in 4 beursdagen, ruim 2.200 exposanten) volop belangstelling van zo’n 500 buitenlandse exposanten, waarbij België, Duitsland en Nederland vooraan staan. De beursvloer was verdeeld in acht sectoren, van klassieke milieuthema’s als water, bodem, lucht en afval tot duurzame steden en klimaatneutrale industrie.

SOFIA, BULGARIJE Automatiseerder investeert Festo, leverancier van automatiseringstechniek, wil € 25.6 miljoen investeren in een nieuwe fabriek voor de productie van steppers en motoren. Dit is al de derde grote fabriek in Bulgarije. Festo heeft in dat land zo’n 1.000 mensen in dienst en verwacht dat dit aantal in 2020 verdubbeld zal zijn. Festo produceert 95% van zijn micro-sensoren in Bulgarije, bestemd voor zo’n 300.000 klanten over de hele wereld. Bron: Festo

Op 27 en 28 maart 2019 vindt in Antwerpen weer de Vakbeurs Maintenance plaats, tegelijk met M+R 2019 en Worksafe: alles voor de onderhoudssector onder een dak. Maintenance is het grootste event in België rond productiegericht onderhoud. Bezoekers kunnen hun licht opsteken over het verhogen van de betrouwbaarheid, levensduur en rentabiliteit van hun machinepark met de nieuwste onderhoudstechnologieën. Op de beursvloer vinden ze alles over storingen, het verlagen van het risico op stilstand en het optimaliseren van de productie. Parallel aan het beursgedeelte is er een interessant kennisprogramma met de beste onderhoudsexperts in de industrie.